Sermaye şirketlerinde kâr payının dağıtım biçimine ilişkin düzenlemeler, Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen usul ve esaslara göre yapılmaktadır.
Geçtiğimiz günlerde Koronavirüs Salgınına Karşı Acil Durum Önlemleri kapsamında “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na şirketlerin kâr dağıtımına ilişkin süre ve miktar bakımından sınırlama getiren Geçici Madde 13 hükmü kanunlaşmıştı. Buna göre sermaye şirketlerinde;
i. 30.9.2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir,
ii. Geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez,
iii. Genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez.
17 Mayıs 2020 tarih ve 31130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ ile uygulamaya dair usul ve esaslar belirlendi.
Türk Ticaret Kanunu’na Getirilen Geçici Madde 13 Hükümleri Hangi Şirketleri Kapsamaktadır?
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi, halka açık şirketler de dâhil olmak üzere, anonim ve limited şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri kapsamaktadır.
Hangi Şirketler Kapsam Dışında Kalmaktadır?
Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların; doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında Türk Ticaret Kanunu’na getirilen Geçici Madde 13 hükümleri uygulanmayacaktır.
Hangi Durumlar Kâr Payı Dağıtımı Sınırlamasından İstisna Tutulmuştur?
Türk Ticaret Kanunu’na getirilen Geçici Madde 13 hükümleri kapsamında sermaye şirketlerinin kâr payı dağıtımına ilişkin bir kısım sınırlamalar getirilmiş, bu sınırlamaların hangi şirketleri kapsadığı ve hangi şirketlerin kapsam dışı olduğu geçici madde ile belirlenmiş olmakla, 17 Mayıs 2020 tarih ve 31130 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan tebliğ ile kâr payı dağıtımına ilişkin sınırlandırmaya bir takım istisnalar getirilmiştir. Buna göre;
i. Sermaye şirketleri 120.000 TL altında kâr dağıtımı yapılabilecektir. Ancak şirketin kâr dağıtımı yapabilmesi için; a)kısa çalışma ödeneğinden faydalanmamış olması b)işçilerine kendi inisiyatifi ile ücretsiz izin vermemiş olması c)hazine destekli kredi kefaleti kullanmamış ya da hali hazırda kredi borç bakiyesi bulunmamış olması şartlarını birlikte taşıması gerekmektedir.
ii. Pay sahiplerince dağıtımına karar verilen kâr payının yarısından fazlası, bir başka sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten ifasında kullanılması şartının sağlanması durumunda kâr dağıtımı yapılabilecektir.
iii. Pay sahiplerince dağıtımına karar verilen kar payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında var olan borçların 30 Eylül 2020 tarihinden önce muaccel olacak olması ve dağıtılan kar payının bu borcun ifasında kullanılacak olması şartlarının sağlanması durumunda kar dağıtımı yapılabilecektir.
Yukarıda sayılan istisnalar kapsamında yapılacak kâr payı dağılımlarının genel kurulda görüşülebilmesi ve karara bağlanabilmesi için Ticaret Bakanlığından uygunluk görüşü alınması zorunludur.
Kâr Payı Dağıtımına Getirilen Sınırlamalar Nelerdir?
Türk Ticaret Kanunu’na getirilen Geçici Madde 13 hükümleri kapsamında sermaye şirketlerindeki kâr dağıtımına 30 Eylül 2020 tarihine kadar sınırlama getirilmiştir. Bu sınırlama ile sermaye şirketleri 30 Eylül 2020 tarihine kadar ancak 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadar kar dağıtımı yapabilecektir. Bununla birlikte geçmiş yıllarda dağıtılmayan kârlar ve serbest yedek akçelerin dağıtımı ise tamamen sınırlandırılmıştır. Bunlara ek olarak genel kurul tarafından yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisinin verilemeyeceğine dair de sınırlandırma getirilmiştir.
Getirilen Değişikliğin Yürürlük Tarihi Nedir?
Türk Ticaret Kanunu’na getirilen Geçici Madde 13 hükümlerinin resmi gazetede yayımlanması ile yürürlüğe gireceği belirtilmiş olmakla, yürürlük tarihi 17 Nisan 2020’dir.
17 Nisan 2020 Tarihinden Önce Kâr Payı Dağıtımına İlişkin Alınan Kararlar Bakımından Uygulama Nasıl Olacak?
17 Nisan 2020 tarihinden önce yapılan genel kurulda alınan kararlar bakımından uygulamada 2 farklı durum söz konusudur. Şöyle ki;
i. Kar dağıtımının yapılmasına dair alınan karar sonrasında, kâr dağıtımını 17 Nisan 2020 tarihine kadar yapmış olan sermaye şirketleri bakımından, geçici madde ile getirilen sınırlama, uygulama alanı bulmayacaktır.
ii. Kar dağıtımı yapılmasına ilişkin karar, 17 Nisan 2020 tarihinden önce alınmış ancak pay sahiplerine kar dağıtımına henüz başlamamış ya da kar dağıtımını tamamlanmamış şirketler bakımından, geçici madde ile getirilen sınırlama uygulama alanı bulacaktır. Buna göre kâr payı dağıtımına getirilen sınırı aşan kısmın (2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşi) dağıtılması 30 Eylül 2020 tarihinden sona yapılabilecektir. Yine hesap döneminde zarar edilmiş olmasına karşın serbest yedek akçelerin dağıtılmasına ilişkin alınan karar doğrultusunda henüz pay sahiplerine dağıtımı yapılmamış yedek akçeler de 30 Eylül 2020 tarihinden sonra dağıtılabilecektir.
Getirilen Sınırlandırmaların Aksine Alınan Kararların Hukuki Durumu Nedir?
Türk Ticaret Kanunu’na getirilen Geçici Madde 13 hükümleri emredici nitelikte hükümler olup aksi yönde alınan kararların hukuki geçerliliği olmayacaktır. Nitekim Türk Borçlar Kanunu’nun 27. maddesinde kesin hükümsüzlük halleri düzenlenmiş ve kanunun emredici hükümlerine aykırı alınan kararları butlan sebebi saymıştır.
Bununla birlikte Türk Ticaret Kanunu’nun 210. maddesinde düzenlenen, Bakanlık’ın fesih davası açma yetkisi de gündeme gelebilecektir.